Herfst

De dagen worden korter, het weer onstuimiger, de dieren vertrekken naar warme oorden en de bomen laten de mooiste kleuren zien, waarna ze de blaadjes sierlijk laten vallen. De natuur maakt zich klaar voor de herfst en de naderende winter. In dit jaargetijde neemt het grote Yang van de zomer afscheid en bereid de natuur zich voor op het grote Yin van de winter. Dus ook de ideale tijd om je eigen lichaam en leven voor te bereiden op de donkere dagen van het jaar.

Volgens de Ayurveda, de Indiase geneeskunde, hebben seizoenswisselingen invloed op ons lichaam en onze geest. We zijn tijdelijk kwetsbaarder en ons immuunsysteem is even zwakker. De herfst doet daar nog een schepje bovenop. Dit is het seizoen van vata, een van de drie basiskrachten oftewel dosha’s die volgens de Ayurveda in de natuur aanwezig zijn. Vata staat voor wind en beweging. Daarnaast zijn er kapha (aarde en structuur, winter) en pitta (vuur en transformatie, zomer; lente is een combinatie van pitta en vata).

Deze dosha’s zijn ook in ieder mens te vinden, in een unieke samenstelling. Je voelt je het beste, het fitste als jouw dosha’s met elkaar in balans zijn. Maar onder invloed van voeding, levensstijl, tijd van de dag en het seizoen kan die balans verstoord raken, en dan kunnen klachten en ziekten ontstaan.

Typische herfstklachten, die worden veroorzaakt door een teveel aan vata, zijn een droge huid, verkoudheid, pijnlijke gewrichten, lage-rugpijn en verstopping. Ook angst, onzekerheid en onrust kunnen opspelen. In de herfst heeft iedereen er daarom baat bij vata te verlagen. Vata is beweeglijk, kou, droog en hard. Met het tegenovergestelde – stabiliteit, rust, warmte, olie en zachtheid – kun je deze energie verminderen.

Wees lief voor je lijf!
• Masseer je lichaam met sesamolie, liefst elke dag en bij voorkeur ’s avonds. Sesamolie beschermt de huid tegen uitdroging en werkt rustgevend op het zenuwstelsel. Laat de olie een kwartiertje intrekken en stap dan onder de warme douche. Doe ook een druppel op je kruin (daar zit je kruinchakra) en masseer de olie met draaiende bewegingen in.
• Probeer eens oil pulling, je mond spoelen met sesam- of kokosolie. Het versterkt het immuunsysteem en verzorgt je tandvlees. Als alternatief kun je je pink in sesamolie dopen en even je tandvlees masseren.
• Kleed je extra warm aan, ook als het nog niet zo koud is. Draag een muts om geen warmte via je hoofd te verliezen.
• Geuren als lavendel, roos, ceder en sandelhout werken rustgevend. Kies qua kleuren – voor je kleding en in huis – voor warme tinten zoals rood en oranje.

Verlaag je tempo
In het najaar is het goed om je tempo wat te verlagen, ook in je yogabeoefening. Zo voorkom je pijnlijke gewrichten, lage-rugpijn en constipatie. Een paar simpele aanpassingen zijn al voldoende.
• De Krijger (Virabhadrasana) is een aardende asana. Focus op kracht en stabiliteit.
• Vooroverbuigingen brengen je aandacht naar binnen en werken rustgevend. Laat je voorhoofd bij deze houdingen rusten op een bolster of een dik kussen. Je stimuleert zo de energiepunten bij het voorhoofdchakra, tussen je wenkbrauwen, en dat vermindert stress.
• Kijk in Downward Dog naar beneden. Zo richt je je aandacht naar binnen en blijf je makkelijker bij jezelf.

Adem bewust
Vata kun je ook tot rust brengen door op je adem te focussen. De afwisselende-neusgatademhaling kalmeert je geest en brengt de beide hersenhelften in balans; fijn als je onrustig bent. Sluit je rechterneusgat af met je rechterduim en adem in door je linkerneusgat. Sluit je linkerneusgat af met je wijsvinger, houd de adem vast en adem uit door je rechterneusgat. Adem nu in door je rechterneusgat, sluit het af met je duim en houd de adem vast. Adem uit door je linkerneusgat. Dit is één ronde. Begin met vijf ronden en bouw langzaam op tot tien.

Eet kruidig en warm
Warme maaltijden en gekruid voedsel hebben een verwarmend effect op je lichaam. De kruiden en specerijen stimuleren bovendien je spijsvertering.
• Rauw eten, salades en crackers kun je nu beter laten staan. Kies voor zoete voeding: rijst, pompoen, zoete aardappel, biet, gele linzen. Soep en stamppotten zijn perfect.
• Olie helpt ook in je voeding tegen de droogte die vata veroorzaakt, dus zorg dat je voldoende vetten binnenkrijgt. Probeer eens met ghee te koken, geklaarde boter. Dit is een goede vervanger voor olie en het helpt tegen allerlei kwaaltjes.
• Appels, peren en pruimen zijn het fruit van de herfst. Eet ze gekookt, met een beetje kaneel, dan zijn ze lichter verteerbaar. Kies als tussendoortje voor dadels.
• Begin de dag met verse gemberthee met honing, dit verwarmt.
• Koffie is heftig voor je zenuwstelsel, dus wees er zuinig mee. Als je het drinkt, neem er dan de tijd voor. Het beste tijdstip is tussen 9.30 en 10.00 uur. Je lichaam wordt dan wat trager en kan wel een beetje stimulatie gebruiken. Voeg warme melk en kardemom toe, dat neutraliseert de zuren en maakt de koffie lichter verteerbaar. Voor de rest van de dag is chai thee een goed alternatief.

Zorg voor ontspanning
• Las regelmatig tijd in voor stilte en ontspanning. Je kunt bijvoorbeeld mediteren, wandelen in de natuur of gewoon even alle elektrische apparaten uitzetten. Vermijd de overprikkeling van mensen-menigten, harde muziek en snelle films.
• Waarschijnlijk voel je de behoefte iets meer te slapen. Prima! Ga uiterlijk om 22.30 uur naar bed en stop rond 20.00 uur met tv-kijken of internetten.
• Heb je last van slapeloosheid of slaap je onrustig, masseer dan voordat je naar bed gaat je voeten met sesamolie. Een kruik op je buik of onderrug verzacht lagerugpijn en verstopping.

De herfst is het seizoen van verandering en onthechting. Een periode waarin je je blik naar binnen keert en je contact maakt met je kern, je ware Ik, en je onthecht van alles wat je niet bent. Neem nu de ruimte om de balans op te maken en na te denken over wat verworven is en daar lessen uit te trekken. In deze tijd trekt de geest zich terug uit wereldse zaken en vanuit het geweten wordt beoordeeld wat winst en wat verlies heeft gebracht.

Onthechten is loslaten. En dat is best moeilijk om te doen. Maar door iets los te laten, kan iets anders, iets nieuws en misschien iets beters ontstaan. Vasthouden creëert vroeg of laat pijn. Loslaten creëert vrijheid. Een vrijheid die kan helpen je dromen te verwezenlijken en je stimuleert te streven naar oprechte expressie van jouw zijn, als mens hier op aarde. Als we ons ego en onze gehechtheid aan gevoelens die ons storen terugtrekken, als we de genezende eigenschappen gebruiken om ons hart en onze geest tot rust te brengen, dan beginnen we ons tegelijk terug te trekken van de wispelturigheid van het leven. En dat terugtrekken, onthechten, is belangrijk voor het ervaren van innerlijke vrede.

Nu mag je alle oude bladeren los laten zodat je ruimte maakt voor jezelf om in alle rust en alle vrijheid van dit najaar te kunnen genieten, op weg naar binnen.

Geef je over aan wat er is,
Laat los wat er was
En heb vertrouwen in wat komt….